Net die ene die niet werkt, is degene die we hebben: de lineaire economie die gebaseerd is op take-make-waste. Waarbij winstmaximalisatie er toe leidt dat bedrijven niet proberen om voor eens en voor altijd problemen op te lossen voor consumenten, maar om ze verslaafd te maken aan producten en diensten. We hebben een economie die drijft op schaarste in plaats van op overvloed.
Er zijn tal van eenvoudige oplossingen die al lang bekend en beproefd zijn, maar die één ding missen: een superieur verdienmodel. Het gevolg is dat bedrijven met minder goede oplossingen maar superieure verdienmodellen meer geld verdienen en met dat verdiende geld via reclame en het opkopen van concurrerende producten en diensten er voor kunnen zorgen dat de concurrentie uitgeschakeld wordt.
Klinkt dat als een vergezocht complotdenken?
Was dat maar zo. Dit is precies de manier waarop de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en Nederland langzaam maar zeker goed, betaalbaar en toegankelijk openbaar vervoer verliezen of al verloren hebben. Er valt nu eenmaal meer geld te verdienen met inefficiënt vervoer via privé auto’s en van die opbrengsten kan het in principe veel goedkopere openbaar vervoer uit de markt gedrukt worden.
Iets soortgelijks gebeurt ook met duurzame energie. Fossiele bedrijven kunnen het zich veroorloven om duurzame energieprojecten weg te kapen van bedrijven die er oprecht een succes van willen maken en vervolgens die projecten vroeger of later de grond in te boren. Het beetje geld dat daarmee verloren wordt, wordt dubbel en dwars terug verdiend door serieuze concurrentie in de kiem te smoren.
De werkelijke opbouw van de rijkdom van staten kan ondermeer gestimuleerd worden door sterke consumentenbonden, het stimuleren van een deeleconomie, het stimuleren van een circulaire economie en het leggen van meer focus op innerlijke groei van mensen in plaats van materiële weelde.
Dat klinkt misschien heel ingewikkeld om allemaal te verwezenlijken, maar een tweetal eerder genoemde ideeën kunnen zeer behulpzaam zijn. Bijvoorbeeld door een vorm van True Pricing toe te passen. Op de korte termijn zou CO2 belasting de meest praktische vorm zijn; op de langere misschien de belichaamde energie (embodied energy).
Maar die True Pricing heeft dus eerst een beter sociaal-economisch-politiek systeem nodig, zoals voorgesteld onder ideeën #5, #6, #7 en #8.