In 2003 was basisschool de Horizon in Delft één van de eerste in Nederland die het dak vol legde met zonnepanelen. Dat wilden ze graag zichtbaar maken, maar hoe? Die dingen lagen immers onzichtbaar voor omwonenden op het dak.
Tegelijkertijd was het een enorm multiculturele school, Kinderen kwamen uit wel 25 verschillende landen vandaan. Dat was ook iets dat ze graag wilden vieren.
We bedachten een geweldige manier om die twee zaken te combineren. We ontwierpen een Zonneradio. De muziekjes die te beluisteren waren kwamen uit alle landen waar de kinderen vandaan kwamen. Na het selecteren van een muziekje, zie je ook gelijk een lampje oplichten in het desbetreffende land van herkomst. Het volume van de radio is weer te regelen door er voor te zorgen dat er veel zon is in dat land. Dat doe je door de zonneknop te verschuiven van Noord naar Zuid of andersom, om te simuleren dat het in dat land zomer is. Nog effectiever is om er voor te zorgen dat het midden op de dag is in dat land. Dat doe je door de wijzers van een klok te verdraaien tot het op die plek rond het middaguur is.
Het is een heel veelzijdig object geworden, dat aanleiding kan geven tot uiteenlopende leerervaringen op zo’n multiculturele school. Het leert kinderen iets over de wereld, over culturen, over de kracht van de zon, over de beschikbaarheid van zonne-energie.
Reflectie
Toch, met wijsheid achteraf, vraag ik me ten zeerste af of dit het juiste object was voor deze locatie. Er is veel te leren van dit object, maar de meeste kinderen zullen maar liefst acht jaar op die school blijven. Ze zijn dan op een bepaald moment wel uitgeleerd. Het is dan een relatief duur, complex en veel ruimte innemend object. De Zonneradio was beter tot zijn recht gekomen als object in een museum à la Nemo in Amsterdam, met een veel grotere stroom aan unieke gebruikers.
Dat het object werkt met geluidsniveaus is om verschillende redenen ook niet ideaal. Het lokt uit om de vaak wenselijke rust op school te verstoren. Ook is de koppeling tussen geluidsniveau en hoeveelheid energie om ergonomische redenen niet zo makkelijk te maken voor mensen. Het menselijke oor is namelijk heel vergevingsgezind voor volumeverschillen. Een geluidsniveau dat in werkelijkheid met tien keer zo veel energie geproduceerd wordt, wordt door het menselijke oor slechts ervaren als een verdubbeling. Dat maakt geluidsniveau een ongeschikt medium om de hoeveelheid energie weer te geven.
Weer wat geleerd…