Aan het einde van het derde studiejaar moeten studenten industrieel ontwerpen zichzelf bewijzen gedurende een ontwerpproject van tien weken. Ze doen dit aan de hand van een ontwerpopdracht voor een cliënt uit de praktijk, die ze voor een belangrijk deel naar eigen hand mogen zetten. Zo nemen ze een voorproefje op het soort ontwerper dat ze zelf hopen te worden.
Net als de studenten, kon ik als ontwerpcoach aangeven welke opdracht voor welke cliënt mij het meest aansprak. Daardoor kon ook ik steeds interessante leerervaringen opdoen.
Zo heb ik samen met de studenten projecten mogen uitvoeren voor de producent van klimaatbeheerssystemen voor kassen Priva; de prijswinnende auto op zonne-energie Nuna geschikt maken voor de consumentenmarkt; de toekomst van batterijen onderzocht voor Alliander; het werken op grote beeldschermen verbeterd en verduurzaamd voor CTOUCH; de circulariteit van zonnepanelen verhoogd voor Biosphere Solar; een soort elektrische loopbandfiets doorontwikkeld voor Lopifit; en manieren gezocht om vraag en aanbod van duurzame energie beter op elkaar af te stemmen voor Noorderlicht.
Dankzij al deze projecten heb ik zelf ook het nodige opgestoken over thema’s die hartstikke relevant zijn voor duurzaam geluk voor iedereen. En ik werd er nog voor betaald ook!
Reflectie
De onderwerpen waar we mee aan de slag gingen, deden mijn eigen handen meer dan eens jeuken. Inhoudelijk leerde ik soms hele nieuwe dingen, maar meestal bevestigden de projecten vooral mijn vermoedens.
Zo vond ik het hartstikke leuk om samen met de studenten te werken aan het verbeteren van de Nuna voor de consumentenmarkt, maar had ik er eigenlijk vooraf al flinke vraagtekens bij. Tenminste één studentenproject onderzocht de technische haalbaarheid door het gebruiksscenario goed uit te spitten. Aan de hand daarvan was de conclusie zoals ik die eigenlijk al verwacht had: een auto op zonne-energie voor de consumentenmarkt is eigenlijk onhaalbaar.
Tot deze conclusie kwamen wij in 2015. Acht jaar voordat het bedrijf Lightyear uit Eindhoven failliet zou gaan, na eerst tientallen miljoenen euro’s van investeerders opgebrand te hebben…
Technische en economische haalbaarheidsstudies: ze lijken misschien weggegooid geld, maar ze niet voldoende degelijk uitvoeren: dat is pas duur.
Ik heb ook veel geleerd over de drijfveren van bedrijven. Nou is het niet bepaald een aselecte greep, want ik was zelf op zoek naar bedrijven die graag iets wilden doen op het gebied van duurzaamheid, maar toch trek ik de voorzichtige conclusie:
Veel bedrijven willen best duurzamer opereren, maar ze kunnen het gewoonweg niet. Netjes werken is keer op keer duurder. Soms niet veel, maar wel duurder. En vooral: ingewikkelder. Bijvoorbeeld de reverse logistics om onderdelen en materialen terug bij de producenten te krijgen is verschrikkelijk ingewikkeld. Het is niet alsof alle producten netjes tegelijkertijd aan het eind van hun levensduur zitten, dus schaalvoordelen kun je wel vergeten.
Een groter probleem is: het voornaamste verdienmodel zit niet bij de meest duurzame oplossingen. Als je als bedrijf het probleem van de klant voor eens en voor altijd oplost, prijs je jezelf uit de markt.
Het zou best kunnen, dat van de honderden projecten die ik begeleid heb, er niet één tot een marktintroductie heeft geleid. Dat maakt die projecten overigens niet zinloos. Ontdekken wat allemaal niet werkt, kan ook heel waardevol zijn. En natuurlijk waren het ook leerzame projecten voor de studenten, de bedrijven en dus ook mijzelf.
I have not failed. I have just found 10,000 things that do not work.
Thomas Alva Edison