In rampjaar 2016 kreeg ik een soort duurzaamheidsdepressie. Brexit, de verkiezing van Trump en vier van mijn eigen projecten op het gebied van duurzaamheid die om verkeerde redenen vastliepen. (zie Hydro Pellet Power Station, The Energizing Desk, de Twinkeltegels en de Solar Cooker)
Door de jaren heen heb ik over mezelf geleerd, dat als ik het even niet meer zie zitten met mijn eigen projecten, ik anderen moet gaan helpen.
Mensen bij Platform Duurzaamheid Dordrecht hadden een zeldzaam positieve documentaire over duurzaamheid ontdekt: Tomorrow (Demain). Voor de verandering eens geen negatieve toekomstbespiegelingen, maar boordevol inspirerende initiatieven! Ook een bredere blik op het hele systeem in plaats van alleen maar op klimaatverandering, zonnepanelen en windmolens. Naast energie ook aandacht voor voedsel, het financiële systeem, onderwijs en democratie. Dat was trouwens ook de eerste keer dat ik hoorde over het burgerberaad. Een idee waar ik sindsdien alleen maar enthousiaster over ben geworden.
Kortom: het leek mij de moeite waard om deze ideeën te verspreiden. We zorgden ervoor dat de documentaire in verschillende bioscopen in de Drechtsteden te zien was. Ik hielp het projectteam om een vijftal verfrissende duurzame initiatieven in de Drechtsteden te selecteren als lokale voorbeelden. Door uit te zoomen naar de rol van ieder initiatief in het totale systeem hielp ik om greenwashing te voorkomen.
De keuze viel op Fietskoeriers, Zon op Zwijndrecht, Repair Café Dordrecht, Stadslandbouwkas de Oude Beer en Fregan Kitchen. Ik benaderde al deze partijen en vatte hun activiteiten samen in videoboodschappen van 1 minuut per stuk. Hierbij werkte ik intensief samen met RTV Papendrecht.
Onder de kop Tomorrow Drechtsteden werden deze video’s getoond voorafgaande de documentaire die de inspiratiebron was voor dit initiatief.
Reflectie
Dit was een heerlijk initiatief! Ik heb samen mogen werken met fantastische mensen! Wat een verademing na al die projecten waar wel een verdienmodel aan zat, maar die -misschien mede daardoor- ook gepaard gingen met veel wantrouwen en gesteggel over geld.
Helaas heeft mijn favoriete initiatief Fregan Kitchen inmiddels opgehouden te bestaan. Dat krijg je er helaas van als er geen verdienmodel is.
Iets geleerd?
Het enthousiasme van veel mensen was aanstekelijk. Maar zelfs bij deze vijf meest inspirerende duurzame initiatieven zijn kanttekeningen te plaatsen.
Fregan Kitchan had bewust geen verdienmodel en bestaat misschien mede daardoor niet meer.
Fietskoeriers heeft zelf een kleine impact, maar haalt het ook echt bestelbusjes van de weg? Daar lijkt het met de groein van online bestellingen niet erg op.
Zon op andermans dak is een slimme manier om snel veel zonnepanelen geplaatst te krijgen, maar het effect van duurzame energie op het verminderen van het gebruik van fossiel valt tegen. Ons systeem zegt gewoon: “Bedankt voor nog meer energie!” En dat is is uiteindelijk vaak geen goed nieuws voor de leefbaarheid van de planeet.
De vrijwilligers van Repair Café worden dus vaak geconfronteerd met apparaten die gewoon niet ontworpen zijn voor repareerbaarheid.
En de Oude Beer ligt dus een flink eind buiten de bebouwde komen nodigt daardoor mensen uit om met de auto te komen.
Echte duurzaamheid valt nog niet mee. Zo lang de verdienmodellen onduurzaam gedrag stimuleren, lijkt het dweilen met de kraan open. Een concept als True Pricing, waarmee de echte kosten doorberekend worden, zou enorm helpen.
Maar daar heb je dan weer een sterke overheid voor nodig, die moeilijke beslissingen durft te nemen. Zoals belasten wat belast.
En via die constatering, kom je al snel op ideeën als het burgerberaad, dat ook in Tomorrow/Demain zo prominent naar voren komt.